Een wereld apart. ontwikkelingslanden van uitsluiting naar participatie, Van Nederpelt, Jacques A., Paperback
Landen in Azië en Latijns-Amerika hebben inmiddels op eigen kracht met succes de strijd aangebonden tegen onderontwikkeling. Hierdoor hebben honderden miljoenen m
Available at:
Een wereld apart 3e druk is een boek van Jacques van Nederpelt uitgegeven bij Gorcum B.V., Koninklijke van. ISBN 9789023248019
Landen in Azië en Latijns-Amerika hebben inmiddels op eigen kracht met succes de strijd aangebonden tegen onderontwikkeling. Hierdoor hebben honderden miljoenen mensen hun levensomstandigheden kunnen verbeteren. Deze veelbesproken 'opkomende economieën' leggen op internationale fora steeds meer gewicht in de schaal. Door hun groeiend aandeel in de wereldeconomie zijn zij van toeschouwers medespelers geworden.
Tegelijk bestaat in Afrika, maar ook in Zuid- en Centraal-Azië, nog steeds een harde kern van onderontwikkelde landen. Deze zijn blijven steken in het oude patroon van exploitatie en export van bodemschatten en agrarische grondstoffen, en verkeren politiek en maatschappelijk veelal in chaos. Dit zijn de landen die aan de kant staan en voorlopig nog afhankelijk blijven van ontwikkelingshulp.
Deze volledig herziene editie van Een wereld apart neemt de lezer mee in de dynamiek van het ontwikkelingsvraagstuk. Ook roept het boek een actueel beeld op van de leefsituatie in ontwikkelingslanden. In het denken over ontwikkelingshulp is een kentering gaande: steeds meer mensen vinden dat het tijd is om de vicieuze cirkel van hulpverslaving te doorbreken. De sleutel hiertoe hebben de ontwikkelingslanden zelf in handen.
Dit boek is geschikt voor het hoger onderwijs, een must voor iedereen die te maken heeft met ontwikkelingssamenwerking, en een aanrader voor mensen die de ontwikkelingen in de wereld met meer dan gemiddelde belangstelling volgen.
Over de auteur
Drs. ing. Jacques van Nederpelt is sociaal-geograaf, gespecialiseerd in ontwikkelingslanden, en landbouwkundige, gespecialiseerd in tropische landbouw. Hij is publicist en werkte als onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en als docent aan de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht. Ook was hij een aantal jaren ontwikkelingswerker, onderzoeker en leraar in enkele Afrikaanse landen.
Een wereld apart
Voorwoord IX
Inleiding XI
Lijst van lage- en middeninkomenslanden volgens de regionale indeling van de Wereldbank XVI
1 Landen met een lage ontwikkelingsstatus 1
1.1 Arm en rijk 2
1.1.1 Classificatie van landen naar welvaartsniveau 2
1.1.2 Armoede en inkomensongelijkheid 5
Casus: Het gezicht van de armoede 10
1.1.3 De ontwikkelingsindex van de Verenigde Naties 12
1.2 De kwaliteit van het bestaan 14
1.2.1 Analfabetisme en onderwijs 14
1.2.2 Gezondheid, hygiëne en ziekte 17
1.2.3 Bevolkingsgroei en de gevolgen 22
1.2.4 Ondervoeding en honger 26
Discussie: Is ondervoeding in Afrika op te lossen met landbouwontwikkeling? 31
1.3 Politiek en kwaliteit van het bestuur 33
1.3.1 Slecht bestuur, machtsmisbruik en corruptie 33
1.3.2 Onderdrukking en schending van mensenrechten 37
1.3.3 Spanningen en gewelddadige conflicten 41
Casus: Olierijkdom brengt Tsjaad geen ontwikkeling maar militarisering 45
2 Van divergentie naar convergentie 51
2.1 Ontwikkeling op twee sporen 52
2.1.1 De Agrarische Revolutie 52
2.1.2 Boerensamenlevingen en peasants 54
2.1.3 Het handelskapitalisme 57
2.1.4 De Industriële Revolutie en de nieuwe industrielanden 59
2.1.5 De postindustriële maatschappij en de ICT-revolutie 63
Casus: Bangalore, India's silicon plateau 67
2.2 Westerse expansie en tanende dominantie 68
2.2.1 Ontdekkingsreizen, slavernij en handelsposten 69
2.2.2 Koloniale exploitatie 71
2.2.3 Onafhankelijkheid en het koloniale trauma 74
Discussie: Draagt Afrika de last van zijn tribale verleden? 78
2.2.4 Mondialisering en de opkomende markten 82
3 Opvattingen over onderontwikkeling en ontwikkeling 87
3.1 Economische ontwikkeling 88
3.1.1 Economische groei en ontwikkeling 88
3.1.2 Herverdeling van inkomen 90
3.1.3 De industrialisatiethese 92
3.1.4 Kapitaalvorming binnen de informele sector 96
Terzijde: Investeren, een luxe die armen zich niet kunnen veroorloven 98
3.2 Sociale verandering en armoedebeleid 100
3.2.1 Duale samenlevingen en productiewijzen 100
3.2.2 Modernisering als 'verwestersing' 104
3.2.3 Basisbehoeften en pro-poor growth 107
3.3 Hervormingen binnen de internationale orde 110
3.3.1 Centrum-periferie en dependencia 110
3.3.2 Nieuwe Internationale Orde en self-reliance 114
Terzijde: The Bottom Billion 117
4 Het leven op het platteland en in de stad 123
4.1 Peasant-landbouw en het platteland 124
4.1.1 Leven van het land en van het vee 124
4.1.2 De peasant-cultuur 128
4.1.3 Afzetmarkten en landbouwprijzen 131
Discussie: Eportsubsidies een bedreiging voor Afrikaanse melkveehouders? 134
4.1.4 Landbezit en landhervormingen 135
4.1.5 Grote investeerders op zoek naar land 139
Casus: Landroof in Ghana 143
4.1.6 Perspectieven voor landbouwontwikkeling 145
4.2 Wonen en werken in de stad 148
4.2.1 Verstedelijking 148
Casus: Dhaka, metropool in Bangladesh 151
4.2.2 Ruraal-urbane migratie 152
4.2.3 Huisvesting en woonomstandigheden 155
Casus: Self-help-groep van vrouwen in Delhi 158
4.2.4 Aanpak woonproblemen 160
4.2.5 De informele sector 164
Casus: De hergebruikeconomie van Aziatische steden 168
5 Ontwikkelingslanden en de wereldeconomie 171
5.1 Ontwikkelingslanden en de internationale handel 172
5.1.1 Aandeel in de wereldhandel 172
5.1.2 Samenstelling exportpakket goederen 175
5.1.3 Grondstoffenexport en ruilvoet 178
5.1.4 De VN-Conferentie over Handel en Ontwikkeling, Unctad 182
5.1.5 De Overeenkomsten van Lomé en Cotonou 184
5.1.6 Theorieën over internationale handel 187
5.2 Van protectionisme naar liberalisering 191
5.2.1 Klassieke handelsbeperkingen 191
5.2.2 Non-tarifaire handelsbeperkingen, subsidies en handelspreferenties 194
5.2.3 Handelsprotectie met betrekking tot de landbouw 198
Casus: SEMRY, geschiedenis van een ambitieus rijstteeltproject in Kameroen
5.2.4 Liberalisering en ontwikkeling 206
5.2.5 Het liberaliseringsparadigma onder vuur 209
Discussie: Zijn de grieven van de antiglobalisten gerechtvaardigd? 211
5.3 Het internationale kapitaalverkeer en buitenlandse schulden 214
5.3.1 Directe buitenlandse investeringen en multinationale ondernemingen 214
5.3.2 Negatief imago multinationals 218
Discussie: Hoever strekt de verantwoordelijkheid van Shell in Nigeria? 220
5.3.3 Buitenlandse schulden 223
5.3.4 Structurele Aanpassing en het HIPC-initiatief 227
6 Ontwikkelingssamenwerking 231
6.1 Beleid en praktijk 232
6.1.1 Ontwikkelingshulp tussen idealisme en eigenbelang 232
6.1.2 Ontwikkelingsconcepten: van economische groei tot goed bestuur 234
6.1.3 Ontwikkelingsconcepten: van Duurzame Ontwikkeling tot de Millenniumdoelen 238
6.1.4 Aard en bestemming van de hulp 241
6.2 De internationale donorgemeenschap en Nederland 244
6.2.1 Omvang van de hulp wereldwijd 244
Terzijde: Geldzendingen van migranten 248
6.2.2 De Nederlandse werkwijze 250
Casus: Landbouwpraktijkonderwijs in Kameroen 252
6.2.3 Het Nederlandse hulpbeleid vroeger en nu 254
6.3 Effectiviteit en kwaliteit ontwikkelingshulp 259
6.3.1 Slagen en falen ontwikkelingshulp 259
Discussie: Hoe ontwikkelingshulp in te zetten tegen armoede 262
6.3.2 Het ontwikkelingsparadigma onder vuur 265
Lijst van afkortingen 271
Literatuur 273
Register 281
Een wereld apart
Een wereld apart 3e druk is een boek van Jacques van Nederpelt uitgegeven bij Gorcum B.V., Koninklijke van. ISBN 9789023248019 <br /><br />Landen in Azië en Latijns-Amerika hebben inmiddels op eigen kracht met succes de strijd aangebonden tegen onderontwikkeling. Hierdoor hebben honderden miljoenen mensen hun levensomstandigheden kunnen verbeteren. Deze veelbesproken 'opkomende economieën' leggen op internationale fora steeds meer gewicht in de schaal. Door hun groeiend aandeel in de wereldeconomie zijn zij van toeschouwers medespelers geworden.<br /><br />Tegelijk bestaat in Afrika, maar ook in Zuid- en Centraal-Azië, nog steeds een harde kern van onderontwikkelde landen. Deze zijn blijven steken in het oude patroon van exploitatie en export van bodemschatten en agrarische grondstoffen, en verkeren politiek en maatschappelijk veelal in chaos. Dit zijn de landen die aan de kant staan en voorlopig nog afhankelijk blijven van ontwikkelingshulp.<br /><br />Deze volledig herziene editie van Een wereld apart neemt de lezer mee in de dynamiek van het ontwikkelingsvraagstuk. Ook roept het boek een actueel beeld op van de leefsituatie in ontwikkelingslanden. In het denken over ontwikkelingshulp is een kentering gaande: steeds meer mensen vinden dat het tijd is om de vicieuze cirkel van hulpverslaving te doorbreken. De sleutel hiertoe hebben de ontwikkelingslanden zelf in handen.<br />Dit boek is geschikt voor het hoger onderwijs, een must voor iedereen die te maken heeft met ontwikkelingssamenwerking, en een aanrader voor mensen die de ontwikkelingen in de wereld met meer dan gemiddelde belangstelling volgen.<br /><br />Over de auteur<br />Drs. ing. Jacques van Nederpelt is sociaal-geograaf, gespecialiseerd in ontwikkelingslanden, en landbouwkundige, gespecialiseerd in tropische landbouw. Hij is publicist en werkte als onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en als docent aan de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht. Ook was hij een aantal jaren ontwikkelingswerker, onderzoeker en leraar in enkele Afrikaanse landen.<br /><br /><br /><br />Een wereld apart<br /><br />Voorwoord IX<br />Inleiding XI<br />Lijst van lage- en middeninkomenslanden volgens de regionale indeling van de Wereldbank XVI<br /><br />1 Landen met een lage ontwikkelingsstatus 1<br />1.1 Arm en rijk 2<br />1.1.1 Classificatie van landen naar welvaartsniveau 2<br />1.1.2 Armoede en inkomensongelijkheid 5<br />Casus: Het gezicht van de armoede 10<br />1.1.3 De ontwikkelingsindex van de Verenigde Naties 12<br />1.2 De kwaliteit van het bestaan 14<br />1.2.1 Analfabetisme en onderwijs 14<br />1.2.2 Gezondheid, hygiëne en ziekte 17<br />1.2.3 Bevolkingsgroei en de gevolgen 22<br />1.2.4 Ondervoeding en honger 26<br />Discussie: Is ondervoeding in Afrika op te lossen met landbouwontwikkeling? 31<br />1.3 Politiek en kwaliteit van het bestuur 33<br />1.3.1 Slecht bestuur, machtsmisbruik en corruptie 33<br />1.3.2 Onderdrukking en schending van mensenrechten 37<br />1.3.3 Spanningen en gewelddadige conflicten 41<br />Casus: Olierijkdom brengt Tsjaad geen ontwikkeling maar militarisering 45<br /><br />2 Van divergentie naar convergentie 51<br />2.1 Ontwikkeling op twee sporen 52<br />2.1.1 De Agrarische Revolutie 52<br />2.1.2 Boerensamenlevingen en peasants 54<br />2.1.3 Het handelskapitalisme 57<br />2.1.4 De Industriële Revolutie en de nieuwe industrielanden 59<br />2.1.5 De postindustriële maatschappij en de ICT-revolutie 63<br />Casus: Bangalore, India's silicon plateau 67<br />2.2 Westerse expansie en tanende dominantie 68<br />2.2.1 Ontdekkingsreizen, slavernij en handelsposten 69<br />2.2.2 Koloniale exploitatie 71<br />2.2.3 Onafhankelijkheid en het koloniale trauma 74<br />Discussie: Draagt Afrika de last van zijn tribale verleden? 78<br />2.2.4 Mondialisering en de opkomende markten 82<br /><br />3 Opvattingen over onderontwikkeling en ontwikkeling 87<br />3.1 Economische ontwikkeling 88<br />3.1.1 Economische groei en ontwikkeling 88<br />3.1.2 Herverdeling van inkomen 90<br />3.1.3 De industrialisatiethese 92<br />3.1.4 Kapitaalvorming binnen de informele sector 96<br />Terzijde: Investeren, een luxe die armen zich niet kunnen veroorloven 98<br />3.2 Sociale verandering en armoedebeleid 100<br />3.2.1 Duale samenlevingen en productiewijzen 100<br />3.2.2 Modernisering als 'verwestersing' 104<br />3.2.3 Basisbehoeften en pro-poor growth 107<br />3.3 Hervormingen binnen de internationale orde 110<br />3.3.1 Centrum-periferie en dependencia 110<br />3.3.2 Nieuwe Internationale Orde en self-reliance 114<br />Terzijde: The Bottom Billion 117<br /><br />4 Het leven op het platteland en in de stad 123<br />4.1 Peasant-landbouw en het platteland 124<br />4.1.1 Leven van het land en van het vee 124<br />4.1.2 De peasant-cultuur 128<br />4.1.3 Afzetmarkten en landbouwprijzen 131<br />Discussie: Eportsubsidies een bedreiging voor Afrikaanse melkveehouders? 134<br />4.1.4 Landbezit en landhervormingen 135<br />4.1.5 Grote investeerders op zoek naar land 139<br />Casus: Landroof in Ghana 143<br />4.1.6 Perspectieven voor landbouwontwikkeling 145<br />4.2 Wonen en werken in de stad 148<br />4.2.1 Verstedelijking 148<br />Casus: Dhaka, metropool in Bangladesh 151<br />4.2.2 Ruraal-urbane migratie 152<br />4.2.3 Huisvesting en woonomstandigheden 155<br />Casus: Self-help-groep van vrouwen in Delhi 158<br />4.2.4 Aanpak woonproblemen 160<br />4.2.5 De informele sector 164<br />Casus: De hergebruikeconomie van Aziatische steden 168<br /><br />5 Ontwikkelingslanden en de wereldeconomie 171<br />5.1 Ontwikkelingslanden en de internationale handel 172<br />5.1.1 Aandeel in de wereldhandel 172<br />5.1.2 Samenstelling exportpakket goederen 175<br />5.1.3 Grondstoffenexport en ruilvoet 178<br />5.1.4 De VN-Conferentie over Handel en Ontwikkeling, Unctad 182<br />5.1.5 De Overeenkomsten van Lomé en Cotonou 184<br />5.1.6 Theorieën over internationale handel 187<br />5.2 Van protectionisme naar liberalisering 191<br />5.2.1 Klassieke handelsbeperkingen 191<br />5.2.2 Non-tarifaire handelsbeperkingen, subsidies en handelspreferenties 194<br />5.2.3 Handelsprotectie met betrekking tot de landbouw 198<br />Casus: SEMRY, geschiedenis van een ambitieus rijstteeltproject in Kameroen <br />5.2.4 Liberalisering en ontwikkeling 206<br />5.2.5 Het liberaliseringsparadigma onder vuur 209<br />Discussie: Zijn de grieven van de antiglobalisten gerechtvaardigd? 211<br />5.3 Het internationale kapitaalverkeer en buitenlandse schulden 214<br />5.3.1 Directe buitenlandse investeringen en multinationale ondernemingen 214<br />5.3.2 Negatief imago multinationals 218<br />Discussie: Hoever strekt de verantwoordelijkheid van Shell in Nigeria? 220<br />5.3.3 Buitenlandse schulden 223<br />5.3.4 Structurele Aanpassing en het HIPC-initiatief 227<br /><br />6 Ontwikkelingssamenwerking 231<br />6.1 Beleid en praktijk 232<br />6.1.1 Ontwikkelingshulp tussen idealisme en eigenbelang 232<br />6.1.2 Ontwikkelingsconcepten: van economische groei tot goed bestuur 234<br />6.1.3 Ontwikkelingsconcepten: van Duurzame Ontwikkeling tot de Millenniumdoelen 238<br />6.1.4 Aard en bestemming van de hulp 241<br />6.2 De internationale donorgemeenschap en Nederland 244<br />6.2.1 Omvang van de hulp wereldwijd 244<br />Terzijde: Geldzendingen van migranten 248<br />6.2.2 De Nederlandse werkwijze 250<br />Casus: Landbouwpraktijkonderwijs in Kameroen 252<br />6.2.3 Het Nederlandse hulpbeleid vroeger en nu 254<br />6.3 Effectiviteit en kwaliteit ontwikkelingshulp 259<br />6.3.1 Slagen en falen ontwikkelingshulp 259<br />Discussie: Hoe ontwikkelingshulp in te zetten tegen armoede 262<br />6.3.2 Het ontwikkelingsparadigma onder vuur 265<br /><br />Lijst van afkortingen 271<br />Literatuur 273<br />Register 281
Beschrijving gevonden op Bol.com
Een wereld apart
Landen in Azië en Latijns-Amerika hebben inmiddels op eigen kracht met succes de strijd aangebonden tegen onderontwikkeling. Hierdoor hebben honderden miljoenen mensen hun levensomstandigheden kunnen verbeteren. Deze veelbesproken 'opkomende economieën' leggen op internationale fora steeds meer gewicht in de schaal. Door hun groeiend aandeel in de wereldeconomie zijn zij van toeschouwers medespelers geworden. Tegelijk bestaat in Afrika, maar ook in Zuid- en Centraal-Azië, nog steeds een harde kern van onderontwikkelde landen. Deze zijn blijven steken in het oude patroon van exploitatie en export van bodemschatten en agrarische grondstoffen, en verkeren politiek en maatschappelijk veelal in chaos. Dit zijn de landen die aan de kant staan en voorlopig nog afhankelijk blijven van ontwikkelingshulp. Deze volledig herziene editie van Een wereld apart neemt de lezer mee in de dynamiek van het ontwikkelingsvraagstuk. Ook roept het boek een actueel beeld op van de leefsituatie in ontwikkelingslanden. In het denken over ontwikkelingshulp is een kentering gaande: steeds meer mensen vinden dat het tijd is om de vicieuze cirkel van hulpverslaving te doorbreken. De sleutel hiertoe hebben de ontwikkelingslanden zelf in handen. Dit boek is geschikt voor het hoger onderwijs, een must voor iedereen die te maken heeft met ontwikkelingssamenwerking, en een aanrader voor mensen die de ontwikkelingen in de wereld met meer dan gemiddelde belangstelling volgen. Over de auteur Drs. ing. Jacques van Nederpelt is sociaal-geograaf, gespecialiseerd in ontwikkelingslanden, en landbouwkundige, gespecialiseerd in tropische landbouw. Hij is publicist en werkte als onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam en als docent aan de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht. Ook was hij een aantal jaren ontwikkelingswerker, onderzoeker en leraar in enkele Afrikaanse landen.
